Yếu tố thuộc về người bệnh tác động đến hiệu quả thuốc

Tùy theo từng loại người bệnh, từng loại thuốc mà có cách sử dụng thuốc bệnh khác nhau để phát huy tối đa hiệu quả của thuốc.

• Những yếu tố ngoài tác động đến hiệu quả của thuốc
• 7 loại thuốc tiêu diệt khả năng sinh sản ở đàn ông

1.Giới tính:

Một số thuốc đáp ứng khác nhau theo phái tính. Phụ nữ thường nhạy cảm với các thuốc tác động trên thần kinh trung ương hơn so với nam giới.

Ví dụ tác động kích thích của Morphin trên não xảy ra ở phái nữ mạnh hơn nam. Cơ thể phụ nữ thường nhỏ hơn và có những thời kỳ sinh lý đặc biệt nên khi dùng thuốc cần lưu ý:

Chỉ nên dùng thuốc ở liều thấp nhất có tác dụng.

Thời kỳ kinh nguyệt: tránh dùng các thuốc chống đông, thuốc gây chảy máu, thận trọng khi dùng các thuốc ảnh hưởng đến nội tiết tố.

Thời kỳ mang thai: trong 3 tháng đầu thai kỳ, tốt nhất là không nên dùng bất kỳ loại thuốc nào. Lưu ý rằng các thuốc dùng trong thai kỳ có nguy cơ cao gây ra quái thai, dị dạng và ảnh hưởng đến sự phát triển thai nhi.

Thời kỳ cho con bú: các thuốc có tác dụng toàn thân khi dùng ở người mẹ đang cho con bú đều có thể bài tiết qua sữa. Sữa bài tiết khoảng 1% lượng thuốc bà mẹ dùng trong trong thời gian 24 giờ, có trường hợp cao hơn đến 5%. Một số thuốc khác tuy nồng độ trong sữa mẹ rất thấp nhưng lại có thể gây hiện tượng quá mẫn cảm ở trẻ. Nói chung, những thuốc cần tránh khi bà mẹ mang thai thì cũng không nên dùng khi cho bú.

2. Cách dùng thuốc:

• Dùng thuốc ngắt quãng, không đủ thời gian có nguy cơ làm giảm hoạt lực của thuốc do gia tăng sự kháng thuốc.
• Dùng thuốc liều cao để giảm số lần trong ngày có nguy cơ gây ngộ độc do quá liều.
• Dùng thuốc liên tiếp trong một thời gian dài cơ thể trở nên quen thuốc. Vì vậy muốn đạt được tác dụng như ban đầu đầu thì cần phải tăng liều.

3. Cơ địa:

Một số cá thể quá nhạy cảm cảm có thể xảy ra phản ứng dữ dội ngay cả khi dùng với liều thấp trong khi số khác không có đáp ứng gì dù dùng đến liều tối đa. Các yếu tố di truyền giải thích cho phần lớn đáp ứng khác nhau giữa các cá thể.

Sự khiếm khuyết về di truyền sinh ra những men chuyển hóa thuốc không điển hình, có hoạt tính yếu hơn so với các men bình thường nên dẫn đến  chuyển hóa thuốc chậm và gây độc tính ở một số cá thể.

4. Giống nòi:

Người da trắng nhạy cảm với Atropin hơn người da đen. Đối với thuốc trị tăng huyết áp thì người da trắng đáp ứng tốt với thuốc nhóm ức chế men chuyển và -Blocker còn người da đen lại đáp ứng tốt với thuốc lợi tiểu và ức chế kênh calci ..

5. Trọng lượng:

Thông thường liều dùng của thuốc tân dược được tính dựa vào trọng lượng người bệnh. Đây là cách tính mặc dù chưa thật sự chính xác nhưng khá đơn giản, dễ áp dụng.

Trường hợp trọng lượng có sự chênh lệch quá nhiều với chỉ số bình thường thì cần dựa vào các yếu tố khác để tính liều dùng.

6. Chế độ dinh dưỡng:

• Đường huyết cao thì hầu hết kháng sinh không có tác dụng vì không vào được trong tế bào.
• Cơ thể chứa nhiều nước thì tác dụng lợi tiểu sẽ rõ rệt hơn
• Chế độ ăn thiếu lipid, thiếu protid làm chậm hấp thu và chuyển hóa thuốc một số thuốc …

7. Thời điểm dùng thuốc:

• Hiệu quả của thuốc có thể khác nhau khi đưa vào cơ thể ở những thời điểm khác nhau.
• Tiêm PNC vào buổi tối sẽ có nồng độ thuốc trong máu cao hơn và tác dụng kéo dài hơn so với tiêm vào ban ngày.
• Uống Indomethacin vào khoảng 7-11 giờ sáng sẽ hấp thu nhanh hơn thời điểm 17-23 giờ …

8. Trạng thái sinh lý, bệnh lý:

• Mệt mỏi, suy gan, suy thận làm tăng độc tính vì làm giảm khả năng đào thải thuốc.
• Thuốc nhóm kháng viêm giảm đau gây tác hại rất lớn ở người bệnh loét dạ
• dày tá tràng …
• Không dùng cafein cho người nhạy cảm với hệ thần kinh thực vật …

>>>>Xem thêm: thuốc Cefuroxim, Amoxicillin