Đa số thuốc điều trị bệnh ngoài da thuộc nhóm dùng ngoài. Ngoài những loại thuốc tác dụng tại chỗ, các loại thuốc bôi còn có thể gây tác dụng toàn thân.
Thuốc kháng nấm họ Polyen
Là những sản phẩm của nhiều loại nấm giống Streptomyces. Thuốc có hoạt tính kháng nấm nhưng không có có hoạt tính trên vi khuẩn.
Các thuốc nhóm này gồm: Nystatin, Amphotericin B, Natamycin …
Một số thuốc kháng nấm họ Polyen:
+ Nystatin:
Một số biệt dược: Mycostatin, Nyst, Nilstat, Fungitatin …
Thuốc dùng để dự phòng và điều trị nhiễm nấm Candida ở da và niêm mạc miệng, đường tiêu hóa, âm đạo. Dùng liên tục trong 14 ngày.
Theo thầy thuốc việt không dùng khi mẫn cảm với Nystatin, có thai, nhiễm nấm toàn thân. Thận trọng với cơ địa dị ứng.
+ Amphotericin B:
- Thuốc kháng nấm phân lập từ Streptomyces nodosus.
- Chỉ định cho trường hợp nhiễm nấm nội tạng hoặc nấm tại chỗ như candida, coccidioides, Sporothrix …
- Chống chỉ định: suy thận, mẫn cảm với polyen, có thai
- Không dùng chung thuốc với các thuốc gây độc thận vì nguy cơ gây hoại tử ống thận.
+Các chế phẩm:
- Amphotericin B (Fungizone): dạng bột pha tiêm.
- Liposomal Amphotericin B (Ambisome).
- Amphotericin B cholesterylomlex (Amphotec).
- Amphotericin B lipid complex (Albelcet).
Thuốc kháng nấm hoc Azol
Azol kháng nấm gồm 2 nhóm Imidazol và Triazol. Các thuốc kháng nấm Azol thuộc nhóm kìm khuẩn.
- Nhóm Triazol: Traconazol, Itraconazol, Terconazol, Fluconazol …
- Nhóm Imidazol: Clotrimazol, Miconazol, Ketoconazol, Flutrimazol, Ticonazol Thuốc được chỉ định cho các trường hợp nhiễm nấm bề mặt, nấm ngoài da.
Bao gồm các loại nấm Cryptococcus, Candida, Pityrosporum …
+Ketoconazol:
Thuốc kháng nấm nhóm Imidazol. Biệt dược Nizoral, Dezor, Ketrozol
Thuốc có tác dụng chủ yếu với các loại nấm ngoài da, đặc biệt là lác và lang ben. Thuốc còn hiệu quả với nấm tóc, gàu, viêm da tiết bã khi dùng dạng dầu gội.
Không dùng khi có thai, đang cho bú. Không phối hợp với Amphotericin B vì tác động đối kháng.
+Một số chất khác cùng nhóm:
Fluconazol: Biệt dược: Diflucan, Forcan, Funcan … Ưu tiên trị nhiễm candida ở miệng, hầu ở người suy giảm miễn dịch, là thuốc thay thế Amphotericin B trị nhiễm nấm nội tạng.
Itraconazol: Hoạt tính giống ketoconazol, trị nhiễm blastomyces, sporothrix,
nấm màu dưới da. Biệt dược: Sporal, Sporanox, Canditral …
Voriconazol: Biệt dươc: Vfened … Thuốc Triazol mới nhất, trị nấm candida.