Hormon là những chất hóa học đặc hiệu, được tiết bởi một loại tế bào đặc hiệu và tác động trên một thụ thể cũng đặc hiệu.
Theo các thầy thuốc Việt Nam hầu hết hormon là sản phẩm của tuyến nội tiết, mặc dù nồng độ trong máu rất thấp nhưng tác động đến gần như toàn bộ cơ thể và tạo ảnh hưởng rất lớn đến các quá trình chuyển hóa trong cơ thể.
Trên lâm sàng, hormon được dùng với 4 mục đích: thay thế hormon thiếu, đối kháng với hormon khác, chuyển hóa và chẩn đoán bệnh.
Nguyên tắc sử dụng Hormon
- Chỉ sử dụng hormon hoặc các chất thay thế hormon khi đã chẩn đoán xác định có liên quan đến hormon.
- Thiểu năng tuyến: dùng những hormon tương ứng để điều trị trong thời gian tương đối dài.
- Ưu năng tuyến: sử dụng các thuốc có tác dụng đối kháng hormon để kìm hãm bớt hoạt động của tuyến nội tiết.
- Đa số các hormon hoặc chất thay thế đều khá độc, vì vậy cần tuân thủ liều dùng khuyến cáo.
- Thuốc có thể gây rối loạn ở nhiều cơ quan, bộ phận. Vì vậy cần có biện pháp theo dõi để hạn chế tai biến.
- Nên chọn chế phẩm có thời gian bán thải ngắn hoặc vừa. Thời gian tác dụng càng dài thì khả năng gây ra tác dụng phụ càng nhiều. (trừ một số bệnh đặc biệt cần chọn loại kéo dài để giảm số lần đưa thuốc).
- Nên khởi đầu ở liều thấp nhất, nếu không đáp ứng có thể tăng liều từ từ đến mức có hiệu quả.
- Khi bệnh ổn định có thể giảm liều hoặc chọn chế độ điều trị cách ngày.
- Trước khi ngưng thuốc phải giảm liều từ từ, không được ngưng thuốc đột ngột, tránh hiện tượng “dội ngược” gây suy chức năng tuyến nội tiết cấp